معلولان؛ مشكلات و راه حل‌ها
صادق محبی
بنابر آخرین آماری که در سال 2005، توسط موسسه‌ی هندیکپ انترنشنل تهیه گردیده است، نشانه ها حاكی از آن است که تعداد افراد دارای معلولیت 2.7% کل جمعیت کشور را تشکیل می دهند.
بنابراین، افغانستان بیشترین تعداد افراد دارای معلولیت را، نظر به تناسب جمعیت خود در جهان داشته و افراد دارای معلولیت در نقاط مختلف کشور با مشكلات گوناگون روبه رو اند. بیشترین مشکل افراد دارای معلولیت در نقاط دور دست و روستاها کشور می باشد که فقدان خدمات صحی، تعلیمی، توانبخشی، روانی، کاریابی و .....از مهم ترین آن ها به شمار می روند.
افراد دارای معلولیت درمجموع، در وضعیت بد زندگی به سر می برند لذا آنان، فارغ از نوع معلولیت، علت و زمان معلولیت، جنسیت و سن معلول باید مورد توجه جدی دولت بر مبنا و اساس مفاهیم و ارزش‌های حقوق بشری قرار گیرد، مشکل افراد دارای معلولیت تنها مشکل شخصی معلولین نیست بلکه مشكل فامیل و اجتماع نیز به شمار می رود که نتایج منفی در عرصه‌های مختلف اجتماعی، تعلیمی، فرهنگی، اقتصادی و کاریابی به وجود آورده است.
با توجه به شرایط فعلی که کشور به سوی بازسازی و نوسازی پیش می رود ضرورت است تا طرح و برنامه های جامع و فراگیری درعرصه های تعلیمی، صحی، روانی، کاریابی، فرهنگی و اقتصادی متناسب با نیازمندی‌های کلیه‌ی افراد دارای معلولیت، فارغ از نوع، علت و زمان معلولیت جنسیت و سن معلول در سطح کشور برای شمولیت مؤثر و خود کفایی آنان، روی دست گرفته شده، پیاده گردد.
هرچند در عرصه‌های مختلف مربوط به معلولیت، رسیدگی به معلولین كه یکی از اولویت های اساسی پکیج اولیه‌ی خدمات صحی (BPHS ( بوده و نیز گام‌هایی برداشته شده است كه به عنوان مثال می توان از توانبخشی، شمولیت و مشارکت، تعلیمات فراگیر، قانون و پالیسی در بعضی موارد زیاد تر و در موارد هم بطور نسبی نام برد.
این خیلی مهم است كه خدمات توانبخشی متناسب با نیازمندی های معلولین در تمام نقاط کشور گسترش یابد زیرا ارایه‌ی خدمات توانبخشی، اولین عامل تحرک افراد دارای معلولیت است، به نظر می رسد که در این راستا اطفال و زنان باید در اولویت قرارگیرند؛ زیرا اگر اطفال دارای معلولیت در اولین مراحل معلولیت مورد بررسی و تحت درمان قرارگیرد از مشکلات زیاد آینده‌ی کودک جلوگیری می شود. همچنان در مورد زنان با توجه به تبعیض جنسیتی موجود؛ معلولیت آنان برای بیرون آوردن آنان از انزوا و دور كردن آنان از مشكلات خانوادگی و روانی باید، در محور توجهات توانبخشی قرار گیرد.
همچنان مهم است كه زمینه‌ی تعلیمات فراگیر و همه جانبه برای تمام معلولین در تمام ساحات کشور فراهم گردد که فقدان تعلیمات اساسی و آموزش حرفه‌یی، مشکل و مانع بسیار جدی برای معلولین جهت ارتقای ظرفیت ، کاریابی و خود کفایی است.
بی سوادی عامل بسیار مهم به حاشیه رانده شدن و عدم شمولیت و مشارکت و دادخواهی از حقوق افراد دارای معلولیت است. بنا براین، تعلیم رکن اساسی مشارکت و خود کفایی افراد دارای معلولیت در جامعه است.
امروز افغانستان در شرایط بازسازی و نو سازی قرار دارد، باید ترتیبات لازم را برای سهولت استفاده از امکانات برای شهروندانش فراهم نماید تا معلولین بتوانند به مکاتب و مراکز آموزشی دسترسی داشته و از علم و دانش مستفید شده و به خودکفایی برسند
کاریابی و به کارگماری یکی دیگر از چالش‌های اساسی معلولین برای خودکفایی است. باید فرصت های کاری مناسب و مساوی برای معلولین ایجاد گردد تا معلولین بتوانند فعلانه در آبادی وطن و خود کفایی شان سهم بگیرند
مشکل مهم و اساسی در برابر معلولین که شامل تمام معلولین نمی شود، عدم موجودیت یك قانون جامع که پاسخگوی کلیه‌ی نیازمندی های معلولین باشد است كه متأسفانه قانونی که هنوز نافذ است از دوران رژیم های گذشته است و از سال 2001 تا کنون قانونی جدید و متناسب با زمان كه جوابگوی نیازهای اساسی معلولین باشد بوجود نیامده است.
باید تلاش های همه جانبه توسط دولت ، نهاد های ملی و بین المللی صورت گیرد تا در بهبود وضعیت زندگی ، شمولیت و اشتراک در زمینه های فرصت تحصیلی ، صحی و کاری معلولین ایجاد گردد.
برنامه های زیادی در راستای آگاهی دهی و دادخواهی از حقوق افراد دارای معلولیت ایجاد شده است که می توان از تشکیل واحد های حمایت و هماهنگی در نهاد های دولتی و کمیته‌ی دادخواهی افراد دارای معلولیت متشکل از نهادهای مختلف معلولین نام برد
همناهنگی های لازم میان وزارت‌ها و دیگر نهاد داخلی و خارجی عرصه‌ی معلولیت برای دادخواهی و تصویب قوانین و پالیسی های همه جانبه ضروری است و باید به طور خاص کمپاین، كارگاه‌ها، سمینار ها، میز گرد های رادیوی تلویزونی و نشراتی برای آگاهی و پذیرش کنوانسیون، توسط دولت افغانستان صورت گیرد
در 13 دسمبر سال گذشته سازمان ملل متحد در مجمع عمومی، کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت را به تصویب رساند که مشکلات معلولین را به صورت همه جانبه مورد مطالعه قرار داد. در اولین روز افتاح کنوانسیون برای امضا، 81 دولت آن را امضا کرد؛ به این ترتیب این اولین سند جهانی است که بیشترین امضا کننده را در روز اول داشته است _ د رحالیكه _ افغانستان هنوز به این کنوانسیون نپیوسته است.
امیدوارم که جمهوری اسلامی افغانستان به این کنوانسیون پیوسته و به خواست هزاران شهروند معلول خویش جواب مثبت داده، اولین سند یا معاهده‌ی حقوق بشری قرن بیست و یکم را امضا کند.
برگرفته از : شماره نهم سال 1386 مجله حقوق بشر کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر