واژه معلولیت
پدیده معلولیت از آغاز زندگی بشر در کره زمین تا هنوز به اشکال و انواع گوناگون موجود بود تبارز نموده و
از دیدگاه ها و مودل های مختلف مورد ارزیابی و مطالعه قرارگرفته است و به گونه های متفاوت نسبت به آن واکنش نشان داده شده است.
نگاه به معلولیت در همه جا یکسان نمی باشد ، بلکه نظر به جوامع ، فرهنگ ها و زبان های مختلف فرق می کند.
معلولیت به انواع گوناگون دسته بندی گردیده است و دست بندی ها ی ارایه شده نظر به زمان ، شرایط مکانی ، پیشترفت علم و تکنالوژی و مطرح شدن مفاهیم حقوق بشری دچار تحول بنیادین گردیده است.
تاکنون مودل های که از معلولیت ارایه شده است قرارذیل اند:
- مودل ترحمی
- مودل طبی
- مودل اجتماعی
- مودل حقوق بشر محوری
مودل ترحمی معلولیت را از دید ترحم و شفقت و دلسوزی ، آه و افسوس می بیند.
مودل طبی مشکل یا عارضه معلولیت را از دید طب می نگرد که هر دو مودل ارایه شده از معلولیت ، فرد محوری بود احساس مسوولیت همگانی و اجتماعی آن رنگ باخته بود و مسوولیت گریزی گسترده داشت.
تعاریف و مودل های متنوع که از معلولیت تا هنوز ارایه شده از دید خود به معلولیت دیده و بخصوص دو مودل ترحمی و طبی که تمام مسایل به معلولیت را شخصی می پندارد که به تدریج به مودل های اجتماعی و حقوق بشر محوری که آخرین مودل ارایه شده است جا بازنموده است.
مودل اجتماعی دیدگاه های رفتاری ، محیطی و نهادی جامعه را عامل معلولیت می داند و مودل حقوق بشر محوری که افراد دارای معلولیت حق یکسان برخورداری از دسترسی ها را مانند سایر شهروندان دارند ، برعکس دو مودل ترحمی و طبی می نگرد، زیرا معلولیت مشکل فردی نه، بلکه اجتماعی است.
مودل حقوق بشر محوری مودل تکامل یافته ی از مودل های ارایه شده تا اکنون می باشد.
مودل حقوق بشر محوری تعریف بسیار منصفانه ، مسوولیت پذیر و حق دسترسی یکسان افراد دارای معلولیت را در شرایط برابر با دیگر شهروندان در نظر می گیرد.
با دیگر گونی در مفاهیم معلولیت واژه معلولیت نیز دچار تحول گردید ، در گذشته ها کلمات مختلف درزبان انگلیسی و همچنان در دری برای معلولیت یا از افراد دارای معلولیت پیشکش می گردید.
نگاه اجمال به کلماتی که تا هنوز در زبان انگلیسی برای معلولیت استفاده شده است :
CRIPPLE, FLOPPY, RETARDED, HANDICAP, DISABLED, PHYSICALLY OR MENTALLY CHALLENGED, PARALYSIS,
و همچنان ده ها کلمات ناپسند و منزوی کننده دیگر که متاسفانه هنوز هم در جامعه استفاده می شود نظیر:
شل، کور، کر، عقب مانده ذهنی، نارسایی ذهنی، معیوب یا معیوبین ، ناتوان یا ناتوانان ، کم توان، عاجز یا عاجزه و امثال آن.
با مطرح شدن مودل اجتماعی و حقوق بشر محوری برای معلولیت در سطح جهان اول انسان و بشر بودن شخص مورد توجه قرار می گیرد بعد محدودیت ها و یا توانای های ویژه اش که در این برداشت افراد دارای معلولیت به عنوان قشر که به بشر تنوع بخشیده است شناخته می شود نه این که اول معلولیت و ناتوانی او نشان داده شود.
فرد دارای معلولیت اول از همه یک انسان است، مثل سایر انسانها ، بعد این موضوع مطرح می شود که شخص به چه موانع و محدودیت های مواجه می باشد، محدودیت و موانعی که از ناآگاهی و مسوولیت ناپذیری جامعه ناشی می گردد، زیرا چنانچه جامعه در برابر اعضایش احساس مسوولیت بکند و موانع محیطی و رفتاری را از سر راه بردارد، معلولیت بوجود نمی آید.
اخیراً در سطح جهان، سازمان ملل متحد نیز نام روز جهانی افراد دارای معلولیت را از کلمه انگلیسی ( International Day of Disabled Persons IDDP ) به ( International Day of Persons with Disabilities) توسط قطع نامه 127 / 62 مورخ 18 دسمبر 2007 تغییر نام داد.
همچنان درتازه ترین سند جهانی حقوق بشری افراد دارای معلولیت ( کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت) تعریف و واژه معلولیت به شکل حقوق بشر محوری و با حفظ کرامت انسانی و انسان محوری فرد دارای معلولیت مطرح شده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر