معلولیت و اهداف توسعه ای هزاره­ ی سوم

با مطرح شدن گسترده­ی مدل اجتماعی و حقوق بشر محوری معلولیت در جهان، هر روز رسیدگی به حقوق بشری اشخاص دارای معلولیت بخود ابعاد وسیع می گیرد و معلولیت را همه شمول و فراگیر می سازد.

بعد از تصویب کنوانسیون بین المللی حقوق اشخاص دارای معلولیت در 13 دسمبر 2006 در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و همچنان لازم الاجرایی شدنش درمی 2008 توجه­ی جهان به معلولیت بیشتر گردیده است.

سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی اشخاص دارای معلولیت، با توجه به اهمیت و اولویت موجود- شعار های متناسب را برای تطبیق و دادخواهی هر ساله مطرح می کند و براساس همان شعار؛ تجلیل ها و گرامی داشت های مختلف و متنوع درسراسرجهان، برگزارمی­شود؛ چنانچه در سال 2008 شعار جهانی را برمحور کنوانسیون و کرامت و عدالت برای همه­ی ما، عنوان نمود؛ زیرا در آن سال، کنوانسیون لازم الاجرایی گردید و از تمامی کشورهای جهان خواسته شد تا کنوانسیون را تصویب نموده، مطابق به آن دست به تعدیل و ایجاد قوانین جدید زده تا حقوق و کرامت انسانی اشخاص دارای معلولیت؛ تضمین و نهادینه گردد.

 شعارهای که تاکنون برای هر سال عنوان گردیده است:

1997: "هنر، ورزش­ها و معلولیت­ها"

1998: "هنر، فرهنگ و زندگی مستقل"

1999: "دسترسی برای همه در هزاره­ی جدید"

2000: " تکنالوژی معلوماتی را برای همه قابل دسترس بسازیم"

2001: "برابری و مشارکت کامل" ( تقاضا برای روش جدید، جهت تشخیص پیشرفت و ارزیابی دست آوردها)

2002: " زندگی مستقل و معیشیت دوامدار"

2003: " یک صدا از خود ما"

2004: " هیچ چیزی در باره­ی ما بدون ما نیست"

2005: " حقوق اشخاص دارای معلولیت: عمل در توسعه"

2006: " قابل دسترس بودن اطلاعات و معلومات"

2007:" کار مناسب برای اشخاص دارای معلولیت"

2008: " کنوانسیون حقوق اشخاص دارای معلولیت: کرامت و عدالت برای همه ما"

2009: "توانمندسازی اشخاص دارای معلولیت و جامعه­ درجهان؛ مطابق به اهداف توسعه ای هزاره­ی سوم"

2010: "ادامه­ی تعهد" (شمولیت معلولیت در اهداف توسعه­ای هزاره­ی سوم تاسال 2015 و بعد ازآن.)

2011: "باهم برای جهان بهتربرای همه" (شمولیت اشخاص دارای معلولیت درتوسعه.)

2012: "با رفع موانع، جامعه­ی فراگیر و قابل دسترس برای همه بسازیم"

به سلسله­ی انتخاب شعار برای روزجهانی اشخاص دارای معلولیت؛ در سال 2009 این بار ملل متحد شعار "توانمند سازی اشخاص دارای معلولیت و جامعه در جهان، مطابق به اهداف توسعه ای هزاره­ی سوم" را برای فراگیر بودن معلولیت، جهت توانمند سازی اشخاص دارای معلولیت و جامعه مطرح نمود که با تطبیق تمام مواد و مفاد اهداف توسعه ای هزاره­ی سوم- اشخاص دارای معلولیت جز اجتماع شده و هر دو نسبت به هم مسوولیت های مشترک دو جانبه دارند.

توانمندی هر دو برای جامعه، امریست بس ضروری و با مطرح شدن مدل اجتماعی معلولیت که جامعه هم می تواند معلولیت زدا باشد و هم معلولیت زا، جامعه و معلولیت با هم همکار بوده و در زندگی اجتماعی مساویانه سهم می گیرند.

در این سال، ملل متحد با انتخاب این شعاردر روز این موضوع را برجسته می کند که جامعه و اشخاص دارای معلولیت را توانمند سازیم، با تطبیق تمام ماده های اهداف توسعه­ای هزاره­ی سوم؛ جهانی به وجود آید که حتا دیگر کسی از سواد ابتدایی رنج نبرده و محروم نگردد و هر کشور مکلف است تا مواد آن را به صورت فراگیر عملی نماید.

کشور های جهان، متعهد گردیده اند تا تمام مواد آن را تا سال 2015 تطبیق نمایند و افغانستان نیز به این اهداف متعهد است تا مواد آنرا عملی نماید.

اهداف توسعه ای هزاره­ی سوم، بدون مشارکت کامل و شمولیت مؤثر اشخاص دارای معلولیت، درتمام مراحل آن قابل حصول نیست.

چارچوب ها، وسایل و میکانیزم موجود اهداف توسعه ای هزاره­ی سوم، فرصت های خوبی را برای اشخاص دارای معلولیت فراهم می کند.

تلاش ها برای حصول اطمینان از مشارکت اشخاص دارای معلولیت باید در سطوح مختلف ملی، منطقوی و بین المللی در نظر گرفته شود.

بطور خلص به هر ماده­ی اهداف توسعه­ای هزاره­ی سوم و رابطه­ی آن با معلولیت و اشخاص دارای معلولیت، نظر گذرا می اندازیم تا دیده شود که چرا تطبیق همگانی اهداف توسعه ای هزاره­ی سوم با معلولیت مهم است و باید به­صورت فراگیر تطبیق شود.

نخست/  ریشه کن ساختن گرسنه­گی و فقرشدید:

از آن­جایی که رابطه­ی نزدیک بین معلولیت، گرسنه­گی و فقر وجود دارد، بناءً تطبیق فراگیر آن در سطوح مختلف برای جلوگیری از معلولیت بسیار مهم است، معلولیت های زیادی است که ناشی از سوء تغذی در دوران بارداری و شیردهی می شود، فقر شدید نیز باعث معلولیت و محرومیت اشخاص دارای معلولیت در جامعه می شود و هم معلولیت می تواند باعث فقر شود.

بسیار ضروری است تا اشخاص دارای معلولیت و موضوع معلولیت در روند های فقر زدایی و گرسنه­گی شامل شود  تا هم از معلولیت احتمالی بعدی و از هم فقر جلوگیری شود.

دوم/ تحقق آموزش ابتدایی جهانی:

عدم آگاهی و بی سوادی، عامل دیگری­است که باعث معلولیت می شود و آموزش؛ وسیله یی است برای شمولیت اجتماعی وخودکفایی اقتصادی اشخاص دارای معلولیت.

همان­گونه که آموزش حق همگان بوده بناءً اشخاص دارای معلولیت از این امر مستثنا شده نمی تواند و باید از این حق مسلم بشری اش مستفید گردد که باید آموزش فراگیر و اختصاصی کتگوری های مختلف اشخاص دارای معلولیت جداً مد نظر گرفته شود.

سوم/ ارتقای برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان:

همانطوری که هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان، زنان با تبعیض رو به رو اند و زنان دارای معلولیت از تبعیض مضاعف رنج می برند. پس تساوی حقوق و توانمند سازی زنان دارای معلولیت نیز بسیار مهم است تا مانند سایرین باید دسترسی یکسان به فرصت ها و سهولت های صحی، آموزشی ، کاریابی ... داشته باشد.

تطبیق فراگیر اهداف توسعه ای هزاره­ی سوم، نقش مهم را در برابری جنسیتی و تعصب زدایی برای زنان مهیا می کند.

چهارم/ کاهش مرگ و میر کودکان:

تطبیق برنامه­های جلوگیری از مرگ و میر کودکان برای معلولیت زدایی و توجه به صحت مادران، در این زمینه برای معلولیت و جامعه بسیار مهم است.

پنجم/ بهبود صحت مادران:

عدم صحتمندی مادران نیز باعث معلولیت در دوران حمل و بعد از آن می گردد، توجه به سلامتی و صحتمندی مادران برای معلولیت زدایی مهم است تا کودکان معلول بدنیا نیامده و هم مادر، خود به معلولیت دچارنشده و از مرگ و میر مادران جلوگیری بعمل آید تا کودکان بهتر مورد حمایت قرار گیرد.  

ششم/ مبارزه علیه بیماری ایدز، مالاریا و سایر امراض:

امراض رابطه­ی مستقیم با معلولیت دارد، ایدز نیز مانند دیگر امراض مثل سرطان، توبرکلوز وغیره اگر مورد تداوی و پیشگیری قرارنگیرد باعث معلولیت های مختلف شده که خود باعث فقر می گردد.

هفتم/ اطمینان از پایداری محیط زیست:

محیط زیست، عامل دیگری است که برای صحتمندی همه، مهم است. آلودگی محیط زیست، باعث امراض شده و امراض باعث معلولیت می گردد؛ بناءً مبارزه­ی همه­گانی برای صفایی محیط زیست و جلوگیری از معلولیت مهم است.

هشتم/ ایجاد مشارکت جهانی برای توسعه:

همانطوری­که درجهان رابطه­ی همه جانبه موجود است، بسیاری موضوعات همه شمول بوده بناءً معلولیت در صدر توجهات همه­گانی جهان قراردارد تا مبارزه­ی مشترک بر علیه امراض، تدابیر و برنامه های بهبود صحت مادران، کاهش مرگ و میر کودکان و مادران، مبارزه با فقر و گرسنگی، آموزش، برابری جنسیتی و توجه به محیط زیست، نیازمند برنامه­ی مشترک  همه­ی جهان می باشد .

نوت: این مقاله قبلاً در مجلات تلاش و تربیت چاپ گردیده بود اما باردیگر با تغییرات و تجدید اندکی در فصلنامه آرمان شهدا و معلولین دور دوم، شماره ی دوازدهم زمستان 1391 به نشر رسید.